11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości

11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową i naczelne dowództwo podległych jej wojsk polskich. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni kończące działania bojowe Wielkiej Wojny. Po 123 latach Polska odzyskiwała niepodległość. Przypominamy najważniejsze wydarzenia z tym związane.

Pod koniec I wojny światowej Polacy aktywnie przystąpili do przejmowania władzy na ziemiach polskich okupowanych przez państwa centralne. W Cieszynie już od 19 października 1918 r. działała i sprawowała funkcje rządowe Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego pod  przewodnictwem księdza Józefa Londzina. 28 października 1918 r. w Krakowie powołano Polską Komisję Likwidacyjną, która dwa dni później przejęła władzę w Galicji. Na jej czele stanął Wincenty Witos, przywódca PSL „Piast”.

W nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie powołano Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego premierem został Ignacy Daszyński, przywódca galicyjskich socjalistów.

W Warszawie od września 1917 r. działała powołana przez Niemcy i Austro-Węgry, Rada Regencyjna.

10 listopada 1918 r. do Warszawy przybył uwolniony z twierdzy magdeburskiej Piłsudski.  Jego przyjazd wywołał powszechny entuzjazm. Następnego dnia w Compiègne we Francji delegacja rządu niemieckiego podpisała zawieszenie broni, które kończyło działania zbrojne I wojny światowej.

11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna „wobec grożącego niebezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, dla ujednolicenia wszelkich zarządzeń wojskowych i utrzymania porządku w kraju” przekazała władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich, jej podległych, brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu.

Trzy dni później Rada Regencyjna rozwiązała się, oświadczając jednocześnie, iż „od tej chwili obowiązki nasze i odpowiedzialność względem narodu polskiego w Twoje ręce, Panie Naczelny Dowódco, składamy do przekazania Rządowi Narodowemu”.    

Józef Piłsudski mając powszechne poparcie społeczne zdecydował się przejąć władzę od regentów, podkreślając w ten sposób jej ciągłość i legalny charakter. Nie wszyscy byli zadowoleni z tej procedury, wskazując na to, iż Piłsudski nie powinien być sukcesorem instytucji powołanej do życia przez okupantów.

Rząd lubelski rozwiązał się, Rada Regencyjna ustąpiła, a Polska Komisja Likwidacyjna zaakceptowała istniejącą sytuację.

Tak powiedział Piłsudski o odzyskanej niepodległości: Jest to największa, najdonioślejsza przemiana, jaka w życiu narodu może nastąpić. Przemiana, w której konsekwencji powinno się zapomnieć o przeszłości; powinno się przekreślić wielkim krzyżem stare porachunki.

Na arenie międzynarodowej sprawę polską reprezentował założony z inicjatywy Romana Dmowskiego, przywódcy endecji, Komitet Narodowy Polski, który miał swoją siedzibę w Paryżu. KNP za jedynego przedstawiciela narodu polskiego jako pierwsza, 20 września 1917 r., uznała Francja. Komitet prowadził działalność dyplomatyczną zmierzającą do uzyskania dla Polski najkorzystniejszych gwarancji ze strony państw sojuszniczych, a po uznaniu go za oficjalnego reprezentanta narodu polskiego, zabiegał o prawa dla Polaków na terenach państw sprzymierzonych.

Narodowe Święto Niepodległości ustanowiono 23 kwietnia 1937 r. specjalną ustawą. Wiązało się ono z datą zakończenia I wojny światowej oraz podkreślało, że Józef Piłsudski objął zwierzchnictwo nad Wojskiem Polskim z rąk organu władzy utworzonego przez zaborców. Stanowiło to symboliczne zakończenie okresu zaborów, choć granice niepodległej Polski jeszcze nie były określone i ukształtowały się następnie w długim procesie walki z bronią w ręku oraz działalności dyplomatycznej.

Do grona Ojców polskiej niepodległości należą przede wszystkim: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty i Ignacy Daszyński. Warto podkreślić, że byli oni zwolennikami różnych opcji politycznych.

Na koniec warto przypomnieć, że sto lat temu nasi przodkowie zmagali się z epidemią grypy hiszpanki.